Con ong ruồi có ngâm rượu được không?

Giải đáp thắc mắc "Con ong ruồi có ngâm rượu được không?". Tìm hiểu tác dụng của rượu ong ruồi theo dân gian, cách ngâm đúng chuẩn và những lưu ý an toàn.

Trong thế giới rượu ngâm dân gian Việt Nam, bên cạnh các loại thảo dược quý, nhiều người còn có sở thích sưu tầm các loại động vật, côn trùng để ngâm rượu bồi bổ sức khỏe như tắc kè, bọ cạp, và đặc biệt là các loại ong (ong vò vẽ, ong mật, ong đất).

Gần đây, nhiều người thắc mắc về một loại ong nhỏ hơn – con ong ruồi. Liệu con ong ruồi có ngâm rượu được không? Và nếu được, chúng có tác dụng gì? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết từ A-Z.

Trả lời: Con ong ruồi có ngâm rượu được không?

Câu trả lời ngắn gọn là: CÓ.

Trong kinh nghiệm dân gian, ong ruồi hoàn toàn có thể dùng để ngâm rượu. Tương tự như các loại ong khác, người ta thường dùng cả tổ ong ruồi (bao gồm ong thợ, nhộng non và sáp ong) để ngâm.

Tuy nhiên, khác với ong vò vẽ (chủ yếu lấy nọc độc), rượu ngâm ong ruồi được quý trọng hơn ở phần nhộng ong và sáp ong non (phần chứa mật và phấn hoa). Người ta tin rằng đây là phần bổ dưỡng nhất, chứa nhiều protein, vitamin và các dưỡng chất quý.

Đặc điểm nhận biết ong ruồi

Trước khi đi vào cách ngâm, chúng ta cần nhận biết đúng con ong ruồi.

• Tên gọi: Ong ruồi (tên khoa học Apis florea) là loại ong mật nhỏ nhất trong chi Apis.
• Kích thước: Rất nhỏ, chỉ tương đương hoặc lớn hơn con ruồi một chút.
• Tập tính: Thường làm tổ ở nơi có ánh sáng, lộ thiên. Tổ của chúng thường chỉ có một tàng sáp (bánh tổ) duy nhất, bám vào các cành cây nhỏ, bụi rậm.
• Độ hung dữ: Ong ruồi được xem là khá hiền, ít khi tấn công người trừ khi tổ bị phá.

Tác dụng của rượu ong ruồi theo kinh nghiệm dân gian

Cần nhấn mạnh rằng, hầu hết các công dụng dưới đây đều dựa trên kinh nghiệm truyền miệng và y học cổ truyền, chưa có nhiều nghiên cứu khoa học hiện đại chứng minh.

Theo dân gian, một bình rượu ong ruồi ngâm đúng cách (đặc biệt là ngâm cả tổ) có thể mang lại các lợi ích sau:

1. Bồi bổ cơ thể, tăng cường sinh lực: Nhộng ong ruồi rất giàu protein và axit amin, được cho là giúp bồi bổ cho người gầy yếu, suy nhược, mới ốm dậy.
2. Hỗ trợ đau nhức xương khớp: Giống như nhiều loại rượu ong khác, nọc ong (dù ít) và các hoạt chất trong tổ ong được tin là có khả năng hỗ trợ giảm đau mỏi, tê bì chân tay.
3. Cải thiện tiêu hóa: Sáp ong non và mật ong còn sót lại trong tổ có thể kích thích tiêu hóa, giúp ăn ngon miệng hơn.
4. Bổ thận, tráng dương (theo quan niệm): Đây là một trong những công dụng được “đồn đại” nhiều nhất, cho rằng rượu ong giúp tăng cường sinh lý phái mạnh.

Hướng dẫn cách ngâm rượu ong ruồi đúng chuẩn

Để có một bình rượu ong ruồi an toàn và chất lượng, khâu sơ chế là quan trọng nhất.

1. Chuẩn bị nguyên liệu

• Tổ ong ruồi: Lý tưởng nhất là lấy nguyên tổ (còn tươi sống). Số lượng tùy vào bình ngâm.
• Rượu trắng: Chọn rượu nếp hoặc rượu tẻ nguyên chất, có nồng độ từ 40 – 45 độ. Nồng độ này đủ để chiết xuất hoạt chất và bảo quản, tránh làm hỏng tổ ong.
• Bình ngâm: Bình thủy tinh có nắp đậy kín, đã được rửa sạch và để khô hoàn toàn. (Tuyệt đối không dùng bình nhựa).

2. Các bước sơ chế tổ ong ruồi

Đây là bước quan trọng nhất để đảm bảo rượu không bị thối, hỏng.

• Bước 1: “Làm chết” ong
  • Ngay sau khi lấy tổ ong về (đảm bảo còn tươi), bạn cần nhanh chóng “làm say” hoặc làm chết ong thợ.
  • Cách 1 (Phổ biến): Đặt nguyên tổ ong vào một cái khay lớn. Đổ một lượng rượu vừa đủ lên trên để làm ong say và chết.
  • Cách 2 (An toàn): Cho nguyên tổ ong vào túi nilon, bịt kín và cho vào ngăn đá tủ lạnh khoảng 2-3 tiếng. Ong sẽ “ngủ đông” và chết.
• Bước 2: Vệ sinh tổ ong
  • Sau khi ong đã chết, nhẹ nhàng loại bỏ các tạp chất, lá cây, bụi bẩn bám bên ngoài tổ.
  • Lưu ý: Tuyệt đối không rửa tổ ong bằng nước. Nước sẽ làm tổ ong bị úng, khi ngâm sẽ gây thối, làm hỏng cả bình rượu. Nếu cần làm sạch, chỉ nên dùng rượu để tráng qua.

3. Tiến hành ngâm rượu

1. Cho nguyên tổ ong ruồi (hoặc có thể bẻ làm đôi nếu tổ lớn) vào bình thủy tinh.
2. Từ từ đổ rượu trắng đã chuẩn bị vào bình theo tỷ lệ mong muốn. Tỷ lệ phổ biến là 1 tổ ong ruồi (khoảng 0.5kg – 1kg) ngâm với 3 – 5 lít rượu.
3. Đảm bảo rượu phải ngập hoàn toàn tổ ong để tránh bị mốc phần nổi lên trên.
4. Đậy kín nắp bình và đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

4. Thời gian ngâm

Rượu ong ruồi nên được ngâm tối thiểu 3 tháng là có thể sử dụng được. Tuy nhiên, để rượu êm, ngon và các hoạt chất tiết ra hết, nên ngâm từ 6 tháng trở lên. Rượu ngâm càng lâu, các con ong và nhộng sẽ tan dần vào rượu, làm rượu có màu vàng óng và rất thơm.

5 Lưu ý “Vàng” khi ngâm và sử dụng rượu ong ruồi

Rượu ong dù bổ nhưng tiềm ẩn rủi ro nếu không cẩn thận.

1. Nguy cơ dị ứng cao: Đây là lưu ý quan trọng nhất. Những người có cơ địa dị ứng với phấn hoa, nọc ong, hoặc hải sản (dị ứng protein lạ) tuyệt đối không nên sử dụng. Phản ứng dị ứng nọc ong có thể rất nguy hiểm.
2. Không dùng khi tổ ong đã chết: Chỉ ngâm khi tổ ong còn tươi, ong còn sống. Tổ ong ruồi để lâu, ong chết sình sẽ sinh ra độc tố, ngâm vào rất nguy hiểm.
3. Không nhầm lẫn với ong độc: Phải chắc chắn đó là ong ruồi. Nếu lấy nhầm tổ ong vò vẽ hoặc các loại ong có độc tính cao khác mà không biết cách sơ chế (loại bỏ nọc) thì rất nguy hiểm.
4. Uống đúng liều lượng: Rượu ong ruồi được xem là “rượu thuốc”. Chỉ nên dùng 1-2 ly nhỏ (ly mắt trâu) trong bữa ăn. Lạm dụng rượu sẽ gây hại cho gan, gút và sức khỏe tổng thể.
5. Không phải là thuốc chữa bệnh: Rượu ong ruồi chỉ có tác dụng hỗ trợ bồi bổ sức khỏe theo dân gian, không phải là thuốc và không thể thay thế các phương pháp điều trị y tế.

Kết luận

Con ong ruồi có ngâm rượu được không? Câu trả lời là Có, và đây là một bài thuốc dân gian khá phổ biến. Tuy nhiên, việc sử dụng cần hết sức cẩn trọng, từ khâu lựa chọn tổ ong, sơ chế (tuyệt đối không dính nước) cho đến nhận biết nguy cơ dị ứng.

Nếu bạn không chắc chắn về cơ địa của mình, hãy cân nhắc kỹ trước khi sử dụng.